Hij staat nooit op het wedstrijdformulier, maar is er altijd. Al 30 jaar lang - 1.000 wedstrijden - betrokken bij de wedstrijden van de 1e selectie van Olde Veste. Jacob Westra, een clubman van het eerste uur. Lid sinds 1 januari 1969, toen Olde Veste nog maar 14 jaar bestond. Voetballer, clubfotograaf, lid van verdienste en archivaris – een man die de clubhistorie niet alleen heeft meegemaakt, maar ook bewaart.

Een vriendelijke man met het hart op de tong, recht voor z’n raap maar altijd met respect. Komt niet aan zijn club, want Olde Veste is hem alles. Hij heeft vele spelers en trainers zien komen en gaan en kent de club als geen ander. Altijd aanwezig, altijd betrokken. Met verhalen uit het verleden en een scherp oog voor het heden. Een man die niet op de voorgrond treedt, maar wiens stem altijd klinkt langs de lijn. Een echte Olde Veste-man in hart en nieren.

Bij Olde Veste stimuleren we vrijwilligers om te doen waar ze goed in zijn en vooral wat ze leuk vinden. Jacob houdt van cijfers, data en historie. Maar ook van beelden – of beter gezegd: foto's. En juist die combinatie maakt dat hij zich al zo lang met volle overgave inzet. De oud-bouwkundig opzichter-tekenaar uit Hardenberg is niet zo van hokjes. 'Vrijwilliger' is zo’n hokje. Jacob voelt zich geen vrijwilliger; hij doet gewoon wat hij leuk vindt, wat hem energie geeft.

En toch werd hij op zondag 21 december 2014 juist voor dát 'hokje' in het zonnetje gezet. Tijdens de Overijsselse Sportverkiezingen, georganiseerd door RTV Oost, de Stentor, De Twentsche Courant Tubantia en Boom regionale uitgevers, werd hij uitgeroepen tot Sportvrijwilliger van het Jaar. Een bijzondere titel – en een die sindsdien nog slechts twee keer is uitgereikt. Hij zal het vast niet direct toegeven, maar op onderstaande foto, gemaakt door Adri van Sleen, is toch te zien hoe trots hij zijn oorkonde toont.

Jacob Willem Westra. Van grensrechter en leider tot archivaris en clubfotograaf. Hoe het allemaal zo gekomen is? Of hij er nog een beetje zin in heeft? En waarom hij nog steeds minimaal 15 uur per week met Olde Veste bezig is? We vragen het hem zelf:

Fotografie: van invaller tot clubfotograaf

In 1995, het jaar dat Cor Bakker de voorzittershamer overdraagt aan Cees Jansen, wordt Jacob grensrechter bij de eerste selectie. Daarvoor doorliep hij de hele jeugdafdeling als speler, schopte het tot het 3e seniorenteam tot een ernstige blessure een einde maakte aan zijn voetbalcarrière. Ook was hij meer dan 14 jaar lid van de redactie van de clubkrant en maakte zo de beginjaren van Olde Veste van dichtbij mee. Jaren later, het is dan 2011, komt fotografie op zijn pad.

"Ik herinner me nog goed dat Henk Bergsma foto's maakte van zijn zoons in het eerste elftal. Ook maakte hij de presentatiefoto's voor de krant. Ik was net gestopt als grensrechter en was leider geworden bij het eerste. Maar stilzitten in de dug-out? Dat was niets voor mij – ik moest iets te doen hebben."

"Op een dag kon Henk er niet bij zijn en vroeg hij of ik voor hem wilde invallen. Dat vond ik meteen leuk werk. Onze toenmalige trainer, Arno Hoekstra, wilde graag foto’s per linie om een betere spelanalyse te maken. Zo ben ik er langzaam ingerold. Na Henks overlijden heb ik het stokje overgenomen."

In weer en wind zit Jacob langs de zijlijn, op zijn klapstoeltje met de camera in de aanslag. Altijd op zoek naar dat ene moment dat het verhaal van de wedstrijd vertelt. Hij geniet van het spel, maar ook van de sfeer eromheen. Een praatje maken, andere clubs leren kennen – in die 30 jaar tijd is hij bij ontelbare verenigingen te gast geweest. Toch ligt zijn hart bij actiefotografie: een perfecte sliding, een stevig duel om de bal of een spectaculaire kopbal.

"Voor wie ik het doe? In de eerste plaats voor mezelf: een écht goede foto kan ik enorm waarderen. Daarnaast voor de spelers en het kader, die het leuk vinden om zichzelf terug te zien. En tot slot voor het verhaal. Ik houd van fotoverslagen – niet alleen het perfecte plaatje, maar juist wat er voor en na een actie gebeurt."

"Naast de wedstrijden van het eerste probeer ik ook zoveel mogelijk andere clubactiviteiten, toernooien en bijzondere momenten vast te leggen. Zo blijft de geschiedenis van de club levendig in beeld. Elke week is het een flinke klus, maar ik doe het met plezier en krijg vaak leuke reacties. Als een krant mijn foto’s wil gebruiken, voelt dat als een mooi compliment. Maar een berichtje van een Olde Veste-supporter die zegt hoezeer hij van mijn foto’s geniet—dát betekent voor mij nog veel meer."

Jacob zou Jacob niet zijn als hij niet alles keurig in Excel had bijgehouden. Zo staat de teller qua fotografie inmiddels op 412 wedstrijden:

• 323 competitiewedstrijden
• 78 bekerwedstrijden
• 11 nacompetitiewedstrijden (oefenwedstrijden niet meegerekend)

De overige 588 wedstrijden had hij geen camera in de hand, maar was hij leider of (reserve) grensrechter. Duizend wedstrijden was hij bij de eerste selectie betrokken. Bijna elke wedstrijd heeft een verhaal, elk seizoen kent zijn hoogte- en dieptepunten, en elke club draagt een rijke historie met zich mee. Geen wonder dus dat Jacob gaandeweg een liefde ontwikkelt voor de historie van de club.

Het ontstaan van de knipselkranten

"Halverwege de jaren ’90 begon de opmars van het eerste elftal. Na de nieuwe competitieopzet van de KNVB werd Olde Veste ingedeeld in de vijfde klasse. Samen met Andries Huberts, destijds leider, en ik als grensrechter ontstond het idee om een naslagwerk bij te houden voor het eerste elftal: een knipselkrant.

We bewaarden krantenartikelen, knipten de stukjes uit en plakten ze op A4’tjes. Dit leidde tot een mooi overzicht – of beter gezegd: het wel en wee van het eerste elftal. We hielden dit enkele jaren vol, maar toen Huberts stopte als leider en door andere bezigheden kwam het maken van de knipselkrant stil te liggen.

Toch bleef de interesse bestaan. Oudere spelers vroegen mij of ik het weer wilde oppakken, en daar ben ik maar voor gezwicht. Met de komst van Frans Klozen, die de artikelen uit de krant voor mij uitknipte en bewaarde – en deze eerst publiceerde in de inmiddels helaas verdwenen OV54-Muurkrant – kreeg ik maandelijks de stukjes aangeleverd.

Deze artikelen scande of fotografeerde ik en legde ze vast in hun oorspronkelijke vorm. Al snel groeide het project: met al het verzamelde materiaal en ontvangen knipselplakboeken werd de knipselkrant een jaarlijks terugkerend overzicht."

Jacob is iemand die in oplossingen denkt, die vooruit denkt. Maar toch kijkt hij soms met weemoed terug naar oude tijden.  

"Inmiddels is een groot gedeelte van de artikelen voor de knipselkrant digitaal. Ik ben geen journalist en kijk niet zozeer naar de inhoud, maar wat me opvalt, is dat de smeuïge stukjes en unieke uitspraken van vroeger steeds minder voorkomen. Door de opkomst van digitale en sociale media zijn de échte voetbaljournalisten haast een uitstervend ras. Hun werk heeft plaatsgemaakt voor live-blogs, tweets en korte videofragmenten.

Je merkt dat het nu veel meer over randzaken en individuen gaat. Dat kan soms interessant zijn, maar echte voorbeschouwingen, zoals vroeger op vrijdag in de Stentor, zie je niet meer. Alles zit verstopt achter betaalmuren. Wat overblijft, is een soort steno en een opsomming van gebeurtenissen. Ik weet niet of ik dat nou leuker vind…"

Naast dit alles houdt de kersverse pensionaris – Jacob bereikte afgelopen maand de pensioengerechtigde leeftijd – ook nog alle uitslagen, doelpuntenmakers en speelminuten bij. Hij verwerkt dit in het historische overzicht, dat in drie gedeeltes te bekijken is op de Olde Veste-website.

"Bij het verzamelen van 70 jaar aan wedstrijduitslagen en informatie kreeg ik hulp van verschillende clubiconen en archieven: de plakboeken van Jannes Heidinga en Corrie van Elven, het archief van oud-bestuursleden en ereleden – Klaas Hoekstra en Henk Winters, de informatie van trainer Leo Blom en verzorger Jan Vis, en ten slotte de verhalen van Willem de Bone – het ‘geweten van de club’, die jarenlang maandelijks de wedstrijdverslagen van het eerste elftal verzorgde."

Wie het allemaal nog kan volgen, snapt nu hoe Jacob minimaal 15 uur per week met Olde Veste bezig is. Gevraagd naar een tip voor het bestuur hoeft hij niet lang na te denken. Vanuit zijn interesse voor historie en fotografie antwoordt hij: "Ik begrijp dat de jongere generatie bestuurders met andere ogen naar de club kijkt. Ik zeg weleens dat we meer echte Olde Veste-mensen zouden moeten eren. Misschien in de vorm van een Walk of Fame, of bij de nieuwe tribune een Wall of Fame, met foto’s of namen van opvallende bestuursleden, vrijwilligers, spelers en speelsters die belangrijk waren voor de club."

En op de vraag of hij er nog een beetje zin in heeft, begint de op de Verlaatseweg geboren Steenwijker te lachen. "Ik rijd elke week nog steeds met veel plezier van Hardenberg naar Steenwijk. Olde Veste is een prachtclub. Hoewel ik vooral bij het eerste betrokken ben zie ik geweldige mensen mooie dingen doen en de club naar een hoger niveau brengen. Ik weet zeker dat de oprichters van Olde Veste het prachtig zouden vinden en niet hadden durven dromen hoe de club er nu voorstaat. Ik ben blij dat ik hieraan ook mijn steentje heb kunnen bijdragen."